๑ โรงเรียน ๑ ประวัติศาสตร์
“วัดนางซา”
โรงเรียนวัดนาซา ตำบลกระแจะ อำเภอนายายอาม จังหวัดจันทบุรี

“วัดนางซา” จากคำบอกเล่าจากผู้เฒ่าผู้แก่ในหมู่บ้านนาซา กล่าวว่า วัดนางซานั้นเป็นวัดเก่าแก่ มีการสันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในช่วงปลายรัชกาลที่ ๒ ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้า นภาลัย มีอายุเป็นเวลากว่า ๒๐๐ ปี โดย เจ้าอาวาสองค์ที่ ๑ คือ พระอาจารย์พร้อม ในสมัยนั้นได้รวบรวม กำลังจากพระสงฆ์และชาวบ้านในการใช้เกวียนบรรทุกไม้มาจัดสร้างโบสถ์ขึ้น เนื่องจากเกิดเหตุการณ์ไฟ ไหม้ในช่วงการดำรงตำแหน่งของพระอาจารย์พร้อม และเจ้าอาวาสองค์ที่ ๑ ของวัดนางซาหนีไม่ทัน ท่าน จึงมรณภาพจากเหตุการณ์ดังกล่าว และบันทึกประวัติต่าง ๆ ของวัดนางซาจึงสูญเสียไปด้วย โดยวัดได้มี เจ้าอาวาสองค์ที่ ๒ คือ พระอาจารย์ยม เจ้าอาวาสองค์ที่ ๓ คือ พระอาจารย์นอม หรือ พระครูปฏิภาณ ธรรมภาณีซึ่งเป็นเจ้าวาสวัดนางซาองค์ปัจจุบัน
วัดนางซานั้นได้รับการดูแล จัดการศาสนสมบัติ และบูรณะวัดอยู่เสมอ ด้วยแรงศรัทธา แรงกาย แรงใจ จากพระวัดนางซา ชาวบ้านหมู่บ้านนาซา และผู้มีจิตศรัทธา โดยภายในบริเวณศาลาการเปรียญ มี จิตรกรรมฝาผนังพุทธประวัติที่งดงามเขียนเต็มผนังทุกด้านเป็นเรื่องราวในพุทธประวัติที่หาชมยาก ในภาพ เล่าถึงสถานที่สำคัญของพระพุทธเจ้าตั้งแต่ประสูติจนถึงปรินิพพาน ซึ่งเป็นเรื่องราวทั้งหมดที่เกี่ยวข้องกับ พระพุทธศาสนา ทั้งเรื่องการสอนในเชิงนัยประวัติ ได้แก่ ประวัติของพระพุทธเจ้า ประวัติของพระสาวก ประวัติของพระภิกษุณี อุบาสกหรืออุบาสิกาคนสำคัญที่กล่าวไว้ในประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา รวมถึง การสอนในเชิงธรรมะ เรื่องบาปบุญคุณโทษ การปฏิบัติธรรม หัวข้อธรรมะต่าง ๆ และภายในพื้นที่บริเวณ วัดมีอุโบสถ ถือเป็นอาคารที่สำคัญภายในวัดเนื่องจากเป็นสถานที่ที่พระภิกษุสงฆ์ใช้ทำสังฆกรรมซึ่งแต่เดิม ในการทำสังฆกรรมของ พระภิกษุสงฆ์จะ ใช้เพียงพื้นที่โล่ง ๆ ที่กำหนดขอบเขตพื้นที่สังฆกรรมโดยการ กำหนดตำแหน่ง “สีมา” เท่านั้น แต่ในปัจจุบันจากการมีผู้บวชมากขึ้น อีกทั้งภายในพระอุโบสถมัก ประดิษฐานพระประธานที่เป็นพระพุทธรูปองค์สำคัญ ๆ ทำให้มีผู้มาสักการบูชาและร่วมทำบุญเป็น จำนวนมาก พระอุโบสถจึงถูกสร้าง ขึ้นเป็นอาคารถาวรและมักมีการประดับตกแต่งอย่างสวยงาม ซึ่งเป็น ทั้งปูชนียสถาน และแหล่งเรียนรู้สำหรับนักเรียนโรงเรียนวัดนาซา เพื่อได้ศึกษาเรียนรู้พิธีกรรมทางศาสนา เช่น การเข้าวัดทำบุญวันพระ การร่วมงานบวช การเวียนเทียนในวันสำคัญ วันมาฆบูชา, วันวิสาขบูชา, วันอาสาฬหบูชา, วันอัฐมีบูชา งานประเพณีแห่เทียนพรรษา เป็นต้น รวมทั้งการบำเพ็ญประโยชน์ฝึกจิตอาสา